कविता
केशवराज आमोदी
जब म सिक्किम गान्तोकको
माथिल्लो थुम्कातिरबाट
चारैतिरको रमणीय प्राकृतिक
दृश्यहरुमा गम्भीरतापूर्वक नियाल्दछु
अनि म पुलकित हुन्छु
अवर्णनीय आनन्दातिरेकले
भावविभोर हुन्छु
तब अनायास
मेरो मन छचल्किन पुग्दछ
त्यसरी नै जसरी कि
सामुद्रिक ज्वारभाटाहरु छचल्किन्छन्–
उर्मिला कार्की
तानिए छु तिम्रो तस्बिर नै आँखामा बसे पछि
फर्किन बाटो भुलेछु राजा दिल भित्र पसे पछि
यस्तो पनि अचम्म हुदो रहेछ कहिलेकाहीँ त
सुधबुध हराउँदो रहेछ बाबै मायामा फसे पछि ।।
बिर्सु भन्दा पनि फेरी याद आउँछ किन ?
बैगुनीको तस्बिर हेरी याद आउँछ किन
मुटु भित्र धारिलो छुरा रो पी गए पनि
अन्तिम सम्मै धत्तेरी!याद आउँछ किन ।।
दीनानाथ पोख्रेल
हाम्रो झण्डा मृदुल मनको प्रेमको पुष्पहार ।
श्रद्धा पस्की मृदुल दिलले पुज है बारबार ।।
काला धब्बा विषय विषका पर्न सक्छन् विचारी ।
गर्छन् रक्षा अटल मनका दिव्यकर्मी पुजारी ।।०१।।
हामी छानी पर छ म भने देश बोकेर उठ्न ।
सक्छौ भन्थे स्वजन अघिका यत्न होस् साथ जुट्न।।
पारी टुक्रा दिल सब धुजा दुष्टले गर्न सक्छन् ।
गिद्धे चाला रिपुगण बढी अर्थले छोप्न सक्छन् ।।०२।।
कृष्ण शरण उपाध्याय
१) “जुम्रा”
जुम्रा ले शिर माथि टोकिरहने, बानी परेको थियो ।
त्यो पीडा सहने र बोकिरहने, बानी परेको थियोे ।।
चुस्थे रक्त र लुक्दथे सब उहीँ, कालो घना केश मा ।
लाग्थ्यो औषधि गर्न हुन्न कहिल्यै, यो बुद्ध को देश मा ।।
वर्षौं वर्ष त्यहाँ यसै किसिम ले, जुम्राहरू पोषिए ।
रौं का फेद जरा-जरा र धमनी , सारा शिरा शोषिए ।।
हामी मात्र कन्याउँथ्यौँ र त्यसमै ,आनन्द मान्थ्यौं अति ।
ती टोक्थे अनि चिल्दथे र त्यसमै, आनन्द ठान्थ्यौँ अति ।।
गणेश अत्रेय
म जन्मेको माटो जल फल हवा स्वच्छ गतिलो,
म आमा बाबाको सफल शिशु हाँसेर रसिलो ।
घसी तेते ताते लुटुपुटु गरी शैशव-तलो,
थियो प्यारो मेरो दुख सुख दुवै क्रीडन-थलो ।।०१।।
जहाँ मीठो बोली सरल-पन भाषा नि सिखियो,
त्यहीं प्यारो विद्यालय क ख अ आ पढ्न हिँडियो ।
पखेरा पाखाले समथर गराले पनि कतै,
रिझाएको मेरो शिशुपन बित्यो हेर सजिलै ।।०२।।
जयदेव गोविन्द
शिर्षक . . . . . . .
हे हे मानव बन्धुबान्धव खुला ब्रह्माण्डका दर्शक !
विद्या, ज्योतिष शास्त्र लेखक, नयाँ विज्ञानका सर्जक
तिम्रो जन्म छ उच्च विश्वभरमा तिम्रै कडा हैकम
आफ्नै धर्म कदापि छैन बलियो ! देखिन्छ उल्टो क्रम
हिन्दू, बौद्ध, अनेक मुस्लिम भनी आफैँ भयौ खण्डन
गुम्बा,मन्दिर, चैत्य, मस्जिद बनी बाँडिन्छ तिम्रो मन
के हुन् सत्य असत्य कर्म जगमा के तुच्छ के सुन्दर ?
आफैँ वर्ग र सम्प्रदायतिर छौ, के चिन्दछौ ईश्वर ?
कृष्ण शरण उपाध्याय
१) “खुट्टा उचाली बढौँ”
माटो गन्धक ले तथा गरल ले,खप्नै नसक्ने भयो ।
बाटो फोहोर ले हिलो र मल ले,हिँड्नै नसक्ने भयो ।।
हाम्रो दूषित राजनीति छल को,उत्तुङ्ग चुच्चो बन्यो ।
पार्टी मा दल मा निकृष्ट खल को,व्यक्तित्त्व उच्चो बन्यो ।।
काया फेर्नुछ भन्दथ्यौ मुलुक को,क्या जोश भर्थ्यौ हिजो ।
मास्छौँ दु:ख दरिद्रता सब भनी,उद्घोष गर्थ्यौ हिजो ।।
त्यो बोली अब के भयो र जनता,झुक्याउँदै छौ अब ?
आमा का पिँडुला र ढाड शिर मा,मुक्याउँदै छौ अब ?
हिरा भट्ट
१) गङ्गामाया
पैलो टुक्रा मृदुल दिलको पुत्रका लास साथ
दोस्रो टुक्रा पति-निधनको आँसुका सिन्धु माझ
तेस्रो टुक्रा दिल चुँडिलग्यो ज्येष्ठ-मातृत्व चङ्गा
टुक्राटुक्रा दिल सँगसँगै बग्दछिन् मौन गङ्गा
।१।
तड्पी तड्पी अगणित व्यथा घाउमा वेदनामा
भिक्षा रूपी मन मनुजता माग्दछिन् एक आमा
लाखौं बन्छन् नयनजलमा आशका दिव्य फोका
प्यासी गङ्गा मनुजदिलको माग्दछिन् आज थोपा
।२।
गीता सेढाइँ (कँडेल),
१
यो मन आज तेसै तेसै रमाएको बेला
लड्न खोज्दा दह्रो हाङा समाय को बेला
ताली पिट्नेहरु ले ढोलक बजाउ आज
सक्छौ भने मेरै तालमा तिमी पनि नाँच ।
हृदयमा शितल मल्हम लगायको बेला
सन्तुष्टि लेआत्मा टन्नै अघायको बेला
अट्टाहास गर्नेहरु आज धित खोलेर हाँस
उघारेर हेर नेत्र त्यो चाँदनि कहाँ छ ??
२
मुकुन्द शर्मा
नानाचाचा सब पर भए, लेखनी साथ आयो
केही कापी अनि मन सयौं सिर्जनामा रमायो
खायो,खेल्यो तर कुलतमा चित्त जाँदै गएन
वाग्देवीको परम करुणा, विघ्नबाधै भएन
यादै प्यारो परिजनहरू, चाखिला दाजुभाइ
ओल्लोपल्लो घर पनि गई अल्मलिन्थ्यौं रमाई
भोकाएमा घरतिर कुद्यो, मिष्ट खाना तयार
इन्द्रेनी झैं रँगबिरँगका दृश्य हाम्रा हजार
अन्जु अनु
सपना मा पनि तिम्रै याद हरु बर्सिदैछ ।
खोइ किन हो यो छाती त्यसै त्यसै चर्किदैछ ।
तिमी बाट आशा छैन भरोशा को के कुरा,
तर पनि यो मन ले तिमी लाई पर्खिदैछ ।
सजाएथे यै मुटु मा निकालेर फालिदिए ।
स्वार्थी रैछ तिम्रो माया भंगालो मा हालिदिए ।
चाहेर एक हात ले ताली बज्दो रहेनछ,
त्यसै ले लाचार भए आत्म लाई गालिदिए ।
मिलन समीर
आँखा नदेख्ने
कान नसुन्ने
अल्जाइमरले ग्रस्तै भएको
हाम्रो देशको विवेकहीन बुढो शासकले
वर्षौंदेखि हामीलाई
सुख,शान्ति र स्थायित्वसङ्गै
देखाएर समृद्धिको दिवा सपना
दिनुसम्म दुख दिएको छ।
दिग्भ्रमित विचारको
विष पिलाइदिएर हामीलाई
बिभाजित तुल्याएर
लडाउदै आएको छ – एकापसमा
र त फसिरहेका छौं हामी अहिलेसम्म
अशान्तिको अखन्डित चक्रव्युहमा
उत्तरआधुनिक अभिमन्यु भएर।
टीका सापकोटा
माफियाको भर्याङ बनाई माथि चढ्नेलाई
कसले काँध थाप्न सक्छ भीरबाटै लड्नेलाई ।
हिजोसम्म बाघ झै गर्जन्थ्यौ ङ्वार ङ्वार
चिनिसके जनताले आज म्याउ गर्नेलाई ।।
सेती काली झै निरन्तर बहोस जिन्दगानी
कभी खुसी कभी गम त रहोस जिन्दगानी ।
भेटिनु अनि छुट्टिनु जिन्दगीको रीत रैछ
यादको मात्र अवशेष नहोस् जिन्दगानी ।।
कृष्ण भुसाल ‘प्यासी’
साच्चै!
मलाई, थाहै भएन
कतिबेला चढ्यो यो रौनक…..
कुन कालमा बेचिएं खै! आफैसंग…
श्रावण महिनामा
झमझम परिरहेको झरी रोकिएर
भर्खर!
पूर्ण रवि झुल्केको बेला …….
यी,
मेरा दृष्टि … एकटकले
एकोहोरीएका छन् …
त्यो दनदनी जलिरहेको चिता माथी।
शान्ति अधिकारी
ठुलाबडा छाडी साना~~हेर्ने बानी छैन तिम्रो
भकारी छन् टन्न दाना ~हेर्ने बानी छैन तिम्रो
मै जान्ने र सुन्ने भन्दै ~ रचे’नी महाभारत
तर त्यस्को भित्री पाना ~हेर्ने बानी छैन तिम्रो ।।
कोरेनी मेटिन्छन यी भाग्यका रेखा
कसरी जोगिन्छन यी भाग्यका रेखा
बनाएर गाढा ~~ खुशी भर्दा पनि
दु:खमै पुरिन्छन~ यी भाग्यका रेखा ।।
विष्णुहि पौडेल
वामे सर्न सिकें लगाउँन जुर्यो भोटो ठुटे खद्दर ।
जुत्ता, चप्पल, जीन पाउनु कहाँ निर्धो थियो खप्पर ।
टीका,गाजल तीनतर्फ चुलठी लर्काउँथें फुर्किंदै ।
मेरो बाल दशा दिशा बदलियो फेर्दै प्रथा, हुर्किंदै ।।
गुच्चा किन्न थिएन दाम, म भुलें रिठ्ठा,मट्याङ्ग्रासित ।
सिक्थें बाह्रखरी किताब न कपी पाटी खरी नै ठिक ।
पीठाले नुन साटिने दिन थिए पैसा थियो दुर्लभ ।
चाँदी मो.रू. लुके र कागज बन्यो पैसा हलुङ्गो अब ।।
जयदेव गोविन्द
१) ठोकाइ पुराण
ठोकी नित्य बनाउँछन् अति तिखा औजार लोहारले
पिट्दै स्वर्ण सुनारले पसलमा भर्छन् अलङ्कारले
ठोक्दै पत्थर बन्छ भव्य प्रतिमा जीवन्तजस्तै बनी
ठोकेमा पछि बन्छ स्निग्ध, बलियो पेटी तथा आँगनी
गर्जी मेघ गुडुङ्ग गर्छ पहरा थर्कन्छ सातो लिई
वर्षामा भयभीत पार्छ खहरे आवाज चर्को दिई
ठोके पस्छ र काठ छेड्दछ किला ठेगानमा पुग्दछ
डट्दै तर्क विचार ठोक्न नसके मान्छे स्वयं झुक्दछ ।।
उर्मिला पोखरेल
तस्करी, भ्रस्टाचार, माफियाहरू सँग झुकेको छ सरकार !
जनताको खुसी र हितमा काम गर्न चुकेको छ सरकार !!
महङ्गि बेरोजगारी हटार्इ सुशासन कायम गर्छु भन्थ्यो,
आर्थिक विकास बिना कर बढ्दा मन दुखेको छ सरकार !!
धेरै पछि आज अति आत्मिय मित्र भेटिए!
तिर्सना र झल्को अलिबारका लागि मेटिए!!
कस्तो अचम्मको नाता हुन्छ मित्राताको;
साथीलाई भेटी पछी तनाबका गला रेटिए!!
ई. सन्तोष पोखरेल
आकाश सोंच
जमीनमा टेकेर
जमीन मात्र सोचे
पाताल पुग्नेछौ
अनि पहिचान छल्न
दस ठाउँ झुक्ने छौ
आफ्नै ईमान फुक्नेछौ
ईमान न बेच ।
यहाँका बेईमान नेता झैं
ईमानको खडेरी लाग्या बेला
जमानको व्यापार जाग्या बेला
फेरि पनि चुक्ने छौ
पाताल पुग्नेछौ।
खोलाघरे साहिँलो
वसन्ती शोभाको मधुर मधुबेला पर गयो
कडा ग्रीष्मज्वाला पनि कम हुनाले डर गयो
गयी मन्दाक्रान्ता गनगन गरी ग्रीष्मभरिमा
उठ्यो वर्षा गर्दै ध्वनि शिखरिणीको मधुरिमा ।
कहाँ वर्षारानी जनजगतकी प्राणजननी
कहाँ अल्पज्ञानी गनगनवती यो शिखरिणी
कहाँ ज्ञानी पुर्खा कविगण बडा,शूर कठिनी
कहाँ मेरो लेखा मउपर चढ्यो भाव तपनी ।