कविता
सुमन सनम घिमिरे
जङ्गल फडानी गरेर भएनि प्रीय पर्ती बनाउला
पढाई लेखाइ छोरालाई सेनामा भर्ती बनाउला
किन चिन्ता लिन्छेउ तिमी म हुदा हुँदै साथमा
आमा बुवालाई सम्मान मिल्ने धर्ती बनाउला ।।
रहुन जेल तिम्रो जवानी धन देख्ने छेउ
उस्को हातमा पैसा हुदा मन देख्ने छेउ
सङ्ख बज्दा हास्दै आएउ भने घाटामा
पल्टाउनु कात्रो त्याहा सुमन देख्ने छेउ
शङ्कर सुवेदी
आयो बर्ष नयाँ उमङ्ग बटुली लालित्य छर्दै यहाँ
ज्योतीपुन्ज सरी नवीन रविले संघार भर्दै जहाँ
यस्तो स्वर्णिमको पवित्र दिन यो जाज्वल्य देख्दै छु म
नेपाली जनको सदा हित हुने सन्देश लेख्दै छु म
फैलुन् शान्ति सधैं सबै घर घरै सन्ताप क्यै को नहोस्
जीतै जीत मिलोस् हरेक पलमा त्यो हार कैल्यै नहोस्
चिन्ता, रोग हटुन् सदा पर कतै निश्चिन्तको जीवन
लम्कुन् हात परोपकार तिर नै सत्कर्ममा त्यो मन
सृजना अर्याल अधिकारी
श्रीमती उवाच:
हे प्यारा तनमा छ दर्द अति नै लौ के भयो के भयो
छाती कम्मर ढाड कोख सबमा चस्केर दुख्दो भयो
दुख्छन् यी पिँडुला कठै! कटकटी खायो असाध्यै भयो
गर्दा मालिस तेलले यदि कतै हुन्थ्यो कि वा यो निको
श्रीमान उवाच:
गर्छेस् स्वाङ अलच्छिनी तँ जहिल्यै आएर मेरो घर
लोग्ने साथ हुँदा बिमार जहिल्यै सन्चो कहाँ हुन्छ र!
लाजै छैन नकच्चरी कति कुरा गर्छेस् र लोग्नेसित
स्वास्नीको शुश्रुषा गरेर म बसूँ? गर्छेस् कि बेइज्जत
जयदेव गोविन्द,
१) सोध्दै छ नेपालले !
(समस्यापूर्ति)
चर्का भाषणले फुटे गुँडहरू भन्छन् सुगागौंथली
नारामै पुरिए निरीह झुपडी भन्छन् कमैया हली
खाडीमा थुनिएर गुन्द्रुकढिँडो मागे दुनाथालले
‘मेरो बालक लोकतन्त्र छ कहा’ सोध्दै छ नेपालले ।
सच्चा वीर हिजो अखण्ड बलियो भण्डा बनाई मरे
सुस्ताई इतिहास सोध्छ ‘जगमा खै शेषले के गरे ?’
ढाली स्तम्भ अँचेटिए दश दिशा टोके अरिङ्गालले
‘टोक्यौ काखजरायुमा किन सदा’ सोध्दै छ नेपालले ।
कनकधरा स्वामी स्वदेशानन्द
हत्या हुन्छ चरित्र देह कविको नेपाल सोध्छौ भने,
हत्या हुन्छ विचार बुद्धि सबको उत्थान खोज्छौ भने।
यो नेपाल सदैव गर्वित हुने दायित्व छोड़ीकन
लेखे श्लोकहरू महाकवि हुने बाटो छ नेपालमा।
ईर्ष्या द्वेष अतीव वर्धित भए आक्रान्त छन् भावना,
त्यो ठूलो कसरी भयो मुलुकमा झार्ने भए चाहना।
आस्थामाथि जघन्य हुन्छ हमला धम्की हुनेगर्दछ,
साथी हो! कवि बन्न छैन सजिलो जो राष्ट्रको बोल्दछ।
नम्रता उप्रेती
मगमगाएन वास्ना आज धुप त्यस्तै भो !
उदाङ्गै छ मन सबै गुपचुप त्यस्तै भो !!
जसो गरे, जे जे गरे म त तिम्रै प्यारी,
श्रृङ्गार पटार गर्नै पाईन रूप त्यस्तै भो !!
हिमाल झैँ अटल प्यार किन झुक्न थाल्यो !
थाहै पाईन कसरी हो गाँठो फुक्न थाल्यो !!
उहि याद, सम्झनाले लगातार सताउँदा,
बर्षे भेल नयनबाट झर्दाझर्दै सुक्न थाल्यो !!
हुसैन खाँ
टोपी ह्यूँको लगाई सकल जगतमा झल्मलाईरहेकी
अग्ला-अग्ला अनेकौं हिमशिखर सँगै मुस्कुराईरहेकी
आफ्नै शैली र मीठो स्वर लहरमहाँ गुन्गुनाईरहेकी
यी हुन् नेपालआमा हृदयभरि सधैं मग्मगाईरहेकी
खोला-नाला र सारा जलनिगमहरू बग्दछन् कल्कलाई
उठछन् मीठो तराना ध्वनित लहरमा पीर-मर्का भुलाई
डाँडाकै माथिबाटै छङछङ झरना झर्दछन् झर्झराई
बोल्छन् यी प्रेमवाणी मधुर हृदयले वाद्य मीठो बजाई
प्रकाश पाठक
दुई अक्षरले बनेको
नारी एउटा शब्दमा
मैले संसार अडेको छ
भन्न नपाउँदै यो पुरुषप्रधान समाजमा
बिरोधको जमात खडा हुन्छ
अस्मिता लुटेर बहादुरी सम्झिने
यी बहादुरहरूको बिचमा म कसरी
वर्णन गरु बुद्ध ,भृकुटी ,सीता,
पृथ्वी ,देवकोटा इत्यादि जन्माउने नारीहरूको…!
पति संगै जलेर सती पनि गएकी हुन्
कति आन्दोलन र जनयुद्धमा शालिक –
सिर्जना शर्मा
थोत्रो भाषणले यि कान भरिए कस्तो छ तिम्रो गति
कस्ले भन्छ रहेन आज घरमा उस्तै छ प्रथा सती
लुट्दैछन् सबले फकाइ बिचरा छोरी सधै मारमा
बाँचेका छन आज यो मुलुकमा नारी परी धारमा !
बोल्नै हुन्न अरे अझै पुरुषको नारी पिडामा परे
साच्चै नै अझ यो जरा गढिरहे निभ्दैन केही गरै
छोरी बन्धनमा रहे हर–घडी बाँचे सधैँ त्रासमा
छोरी पढ्न गए अझै पनि यहाँ रोक्छन् सबै मार्गमा !
कृष्णप्रसाद कोइराला
रोपेथें बीउ आशाको निराशा त्यसमा फल्यो।
गरें विश्वास बाचाको धोकाले चाल पो चल्यो।।
पिएँ अमृत भन्दै जो भयो साबित त्यो विष।
प्रीतिको हात फैलाएँ बदलामा मिल्यो रिस।।
पूर्णको खोजमा निस्कें शून्य पाएँ सबै दिशा।
प्रकाशको गरें आशा लम्बिएछ अझै निशा।।
फराक हेर्न चाहन्थें बढ्दै आए कुनाहरू।
नहोर्किंदै ढलेछन् ती कल्पनाका मुनाहरू।।
सुमन सनम घिमिरे
संख संगै मलामिहरूको ताती हुन्छ होला
तिमी नभए तिम्रा याद साथी हुन्छ होला
मलाई भेट्न तिमी मुस्कुराउदै आउनु
आँसु पुछ्ने सुमन चिता माथी हुन्छ होला
केही चाहिदैन चिनो मायाको आस दिनु
धेरै टाढा हुँदा मलाई थोरै बिश्वास दिनु
यदि तिम्लाइ म बाट टाढिनु पर्यो भने
जहर घोलेर मार्नु अनि हरियो बाँस दिनु
युगल सुनुवार
सुन्दर फुल
मेरो निम्ती तिमी हौ
त्यो फुललाई
म सजाई राख्ने छु
सँधै स्वाच्छ दिलमा
सँधै फुलुन
फुलहरू बारीमा
म भमरा झै
बनेर चुम्ने नै छु
तिम्रो लाली अोठैमा
जनक कार्की
टुइट टुइट टुइट
बिहानको ७ बज्यो
अब सुन्नुहोस समाचार
सुरुमा प्रमुख समचार
बुवाद्वारा छोरीको बलात्कार
अब लागौ घटनास्थल तर्फ।
बुवालाई भगवान मान्ने
छोरीको भगवान
आज बिहानै
नमिठो तितो दागै दाग
हावामा दुर्गन्ध छर्दै
आस्थाको मन्दिर भत्काउदै
नर्कवास भएको छ।
डा. विदुर चालिसे
बथानका बथान
मानिसहरूका बीचमा
उभिन सक्थेउ भने
तिमीलाई प्यादाको सुन्दर
फूल पहिराइ दिन्थे तिम्रो शीरमा
तर तिमी यति परित्यक्त थियौ
अाश्रित पनि थुकिरहेका हुन्थे
लुकिलुकि बजारहरूको चोक
अनि गल्लिहरूका कुनाहरूतिर
हराएका तिम्रा स्मृतिका अनन्त
रवाफिलो अभावहरू उपर !
गुडिरहेका हुन्थे तिम्रा सवारीहरू सँग
धूलो उडिरहेका मानमर्दनका पाझ्ग्राहरू !
श्रृजना सरोवर
१) जुनकीरी !
दोष तेरो लोग्ने भनाउँदो लाहुरे को होईन,
तलाई बेहुली हुँदा एउटा खद्दरको सारी किन्न नसक्नु,
एउटा राम्रो नयाँ फूलबुट्टे चोली दिन नसक्नु,
एकजोर चप्पल र आँखा को गाजल दिन नसक्नु,
तेरा चंचल आँखाको भाखा चिन्न नसक्नु,
दोषी त यहि पित्री सत्तात्मक परम्पराको हो ।
आफैं बदलिन नसक्ने ले ,
कसरी बदलोस यो कुसंस्कार ?
कसरी फोड्न सकोस् यो कुरितिको घ्याम्पो ?
अब,
तैंले बदल्नुछ आफैंलाई ,–
कनकधरा स्वामी स्वदेशानन्द
नेपाली एकताको गीत……
चेपाङ् नेपाली तामङ् नेपाली,
भोटे राई लिम्बु गुरुङ् दुरा नेपाली।
बाहुन छेत्री मगर भोटे लेप्चा नेपाली,
सेर्पा थारु धिमाल मेचे कोचे नेपाली।
नेपालीले नेपाली मार्नु हुँदैन, नेपालीको नेपाली वैरी हुँदैन…..।।०१।।
कामी नेपाली दमाई नेपाली,
सार्की वादी गाईने हामी नेपाली।
ठकुरी र सन्यासी हामी नेपाली,
जम्मै खस किराँती हामी नेपाली।
नेपालीले नेपाली हेप्नु हुँदैन, नेपालीको नेपाली वैरी हुँदैन….. ।।०२।।
राज किशोर सक्सेना ‘राज’
बेचैन हर जगह थे, हम इस जहां में आकर ।
सोए नहीं थे कब से, महलों में चैन पाकर ।
न खुली है नींद मीठी, आगोश-ए-कब्र में आ,
कितना सुकूं मिला है, छोटे मकां में आकर ।
आगोशे कब्र = कब्र की गोद
सौ बार ये लगता है किस्मत, दीवार खड़ी कर देती है ।
आसान लग रही राहों में, अवरोध अधिक भर देती है ।
पर सच यह भी दृढनिश्चय ले, साहस से आगे बढो अगर,
होचुकी बाम ये किस्मत ही, पथ को समतल कर देती है ।
जयदेव गोविन्द,
(समस्यापूर्ति)
छानो पर्वत, छाउनी हिमछटा अग्लो चुलीको धुरी
छन् भित्तासरिका अखण्ड पहरा छेकेर आँधीहुरी
माटो लेप लगाउने लिउन हो हो आड झैं पत्थर
थुम्का आट र फाँट आँगन पिँढी, नेपाल मेरो घर ।।
उठ्छन् दैनिक टाकुरा अभयले सौभाग्य टेवासरि
माया बाँड्छ अरण्यले पथिकमा हावा दिई सर्सरी
गौरी-शङ्कर, बुद्धको, जनकको सिद्धान्त लेख्ने भर
ब्रह्माको अति सिद्धहस्त रचना नेपाल मेरो घर ।।
बिर्खे अञ्जान
आगो दन्किएको समयको सङ्घारबाट
खोज्नु छ देशको नक्शा
र भत्किएको सिमारेखा जोडेर
बनाउँनु छ – मेरो देश नेपालको मानचित्र
अत्याचारको निलडाम खपेर
अचेल मेरो माटो
पीडाको तस्बिर नियाल्दै छ
र बर्वरताको गन्ध सुघेर
दुखको आकाश हेरिरहेको छ
भय चियाइरहेको साँझबाट
जब अँध्यारो–
हेमराज पोखरेल
(१)
कोआफन्त को पराई चिन्नु थियो मलाई
बन्दकी को गैरी खेत छिनु थियो मलाई
रहरले होइन पासपोर्ट बोकि पसिना बेच्न हिडेको
आमाको चोली बाबाको दवाई किन्नु थियोे मलाई ।।
(२)
पासपोर्ट बोकि परदेशिने मेरो कुनै रहर थिएन
पसिना को मुल्य बुज्ने देशमा कुनै शहर थिएन
दिनैपिच्छे दैलोमा साहु खउँला कि झै गरि आउँदा
बाँचेर नि बाँचे जस्तो भको कुनै प्रहर थिएन ।।